چای سبز نوعی چای است که از جوانهها و گلبرگهای تازه گیاه چای به دست میآید. در فرایند تولید این چای اکسایش و تخمیر بسیار کم صورت میپذیرد. چای سبز انواع مختلفی همچون چینی و ژاپنی دارد. طبع چای سبز گرم و خشک است و مواد مصلح آن شیر بز، بادیان خطایی، مشک، دارچین، زنجبیل می باشد (۱).
چای سبز یکی از سالمترین نوشیدنی ها می باشد که سرشار از آنتی اکسیدانها و مواد مغذی است که این مواد دارای اثرات مفید فراوانی بر بدن از جمله بهبود عملکرد مغز، چربی سوزی وکاهش خطر سرطان است (۲).
ترکیبات بیو اکتیو مفید برای سلامتی
چای سبز فراتر از یک نوشیدنی سبز رنگ است، پلیفنولها، فلاوونوئیدها و کاتچین آنتی اکسیدانهای قوی موجود در این نوشیدنی میباشند. این ترکیبات در بدن منجر به کاهش مواد اکسیدان و رادیکالهای آزاد (علت بسیاری از بیماریهای و فرایند پیری) میشوند و از این طریق از صدمات وارد به سلولها و DNA جلوگیری میکنند. یکی از این ترکیبات آنتی اکسیدان اپیکاتچین گالات است، که نقش بسزایی در سلامتی داشته و خواص متعدد دارویی دارد (۳, ۴).
چربی سوزی و افزایش توان ورزشی
حتما میدانید که مکمل چای سبز به عنوان یک مکمل جهت چربی سوزی در داروخانه ها در دسترس عموم میباشد. چای سبز از طریق افزایش متابولیسم و نیاز انرژی بدن به میزان ۴ درصد و افزایش فرآیند سوختن چربی ها به میزان ۱۷ درصد می تواند در کاهش وزن موثر باشد (۵, ۶). البته میزان این اثرات در افراد مختلف متفاوت است (۷). علاوه بر این کافئین موجود در آن میتواند باعث افزایش توان ورزشی شود (۸, ۹).
مطالعات نشان داده اند که مصرف چای سبز بویژه پلی فنل های موجود در آن منجر به کاهش هضم و جذب مواد غذایی بویژه کربوهیدرات، پروتئین و چربی میشود. این عمل از طریق مهار لیپاز پانکراسی و فسفولپیدها صورت می گیرد. علاوه بر این چای سبز منجر به کاهش حلالیت کلسترول و در نتیجه آن کاهش جذب آن می شود. همچنین کاتچین موجود در آن موجب مهار آلفا گلوکزیداز و ناقلین گلوکز در روده شده و از این طریق منجر به کاهش عملکرد جذبی کربوهیدرات می شود.
[rev_slider alias=”photography-1-1″][/rev_slider]
تاثیر بر میکروب های طبیعی روده-
چای سبز از طریق تغییر در مقدار و نوع میکروب های روده از جمله Akkermansia و Saccharomyces boulardii و همچنین گونه میکروبی مفید Bifidobacterium می تواند بر ترکیب بدن و جذب بسیاری از مواد مغذی تاثیر گذار باشد.
اثر بر متابولیسم انرژی و محور معده ای-مغزی-کبدی-
اپی کاتچین گالات، آنتی اکسیدان طبیعی موجود در چای سبز می تواند از طرق مختلفی بر روی محور پیام رسانی معده ای-مغزی-کبدی، تولید گلوکز کبدی، حس سیری و فعال کردن مسیر آدنوزین مونو فسفات کیناز (AMPK) تاثیر بگذارد. فعال شدن مورد آخر منجر به سوخت و ساز انرژی های ذخیره شده در بدن به ویژه چربیها می شود.
-تسریع عملکرد مغز
چای سبز علاوه بر افزایش هوشیاری باعث تسریع عملکرد مغز نیز می شود. ماده اصلی موجود در چای سبز که این نقش را بر عهده دارد کافئین نام دارد. مقدار کافئین چای سبز به اندازه قهوه نیست، اما برای فعال کردن مغز کافی است. کافئین با مهار نورترانسمیتر مهاری آدنوزین و افزایش میزان دوپامین و نور آدرنالین باعث تحریک فعالیت های مغزی میشود (۱۲, ۱۳). علاوه بر این نقش آن در جنبههای متعددی از فعالیتهای مغزی از قبیل حالتهای روحی، هوشیاری، زمان واکنش و حافظه به اثبات رسیده است (۱۴). چای سبز علاوه بر کافئین حاوی آمینواسید ال-تئین می باشد که قابلیت عبور از سد خونی مغزی را داشته و با افزایش نورترانسمیتر گابا منجر به کاهش اضطراب در فرد شده و از طریق افزایش دوپامین منجر به افزایش امواج آلفا (امواج مغزی در زمان استراحت) می شود. به همین علت افراد احساس راحتی بیشتری هنگام نوشیدن چای سبز نسبت به قهوه دارند (۱۵-۱۸).
کاهش خطر ابتلا به سرطانهای مختلف
سرطان یعنی تکثیر خارج از کنترل سلولها که در نهایت منجر به مرگ فرد میشود. اثرات محافظتی آنتی اکسیدانها در پیشگیری از سرطان به خوبی شناخته شده است. چای سبز منبع غنی از آنتی اکسیدانها میباشد و تحقیقات نشان داده که افرادی که چای سبز را به صورت روتین مصرف میکنند ریسک کمتری برای ابتلا به سرطانهای سینه، پروستات و روده بزرگ (۱۹-۲۱)و برخی دیگر از سرطانها دارند (۲۲-۲۴). حتما این نکته را مد نظر قرار بدهید که چای سبز را با شیر مخلوط نکنید زیرا که این کار باعث کاهش آنتی اکسیدانهای موجود در چای میشود (۲۵).
کاهش خطر ابتلا به آلزایمر و پارکینسون
علاوه بر تسریع عملکرد مغز چای سبز می تواند اثرات افزایش سن را بر مغز کاهش دهد، این اثرات از طریق جلوگیری از تخریب نورون های مغزی (سلولهای مغز) صورت می گیرد (۲۶, ۲۷).
چای سبز به عنوان میکروب کش
کاتچین موجود در چای سبز میتواند در کاهش بسیاری از عفونتها موثر باشد (۲۸, ۲۹). علاوه بر این مطالعات نشان دادهاند که مصرف چای سبز میتواند باعث مهار باکتری استرپتوکوس موتانس (عامل اصلی پوسیدگی دندان) بشود (۲۶, ۲۷). نقش چای سبز در بهبود عملکرد تنفسی نیز به اثبات رسیده است (۳۰).
چای سبز در برابر دیابت، بیماریهای قلبی عروقی و بیماریهای کبدی
نشان داده شده که چای سبز میتواند منجر به تنظیم قند خون و بهبود مقاومت به انسولین و در نتیجه آن کاهش خطر ابتلا به دیابت نوع ۲ شود (۳۱). کاهش خطر ابتلا به دیابت در افرادی که به صورت روزانه چای سبز میل میکنند، ۱۸ الی ۴۲ درصد گزارش شده است (۳۲, ۳۳). علاوه بر این چای سبز از طریق کاهش عوامل خطر بیماریهای قلبی عروقی از جمله کلسترول سرمی تام بالا و LDL-کلسترول بالا و چربی خون بالا میتواند تا ۳۱ درصد ابتلا به بیماریهای قلبی عروقی را کاهش دهد (۳۴-۳۶).
افزایش طول عمر همراه با چای سبز
مطالعات در ژاپن نشان داده است که افرادی که بیش از ۵ فنجان چای سبز در طول روز مصرف میکنند به علت کاهش ابتلا به بیماریها از جمله بیماریهای قلبی عروقی و دیابت و… ۱۱ سال بیشتر از افراد دیگر عمر میکنند (۳۷-۳۹).
Serafini M, Ghiselli A, Ferro-Luzzi A. In vivo antioxidant effect of green and black tea in man. European journal of clinical nutrition. 1996;50(1):28-32.
Lu Y, Guo WF, Yang XQ. Fluoride content in tea and itsrelationship with tea quality. Journal of agricultural and food chemistry. 2004;52(14):4472-6.
Dulloo AG, Duret C, Rohrer D, Girardier L, Mensi N, Fathi M, et al. Efficacy of a green tea extract rich in catechin polyphenols and caffeine in increasing 24-h energy expenditure and fat oxidation in humans. Am J Clin Nutr. 1999;70(6):1040-5.
Venables MC, Hulston CJ, Cox HR, Jeukendrup AE. Green tea extract ingestion, fat oxidation, and glucose tolerance in healthy humans. Am J Clin Nutr. 2008;87(3):778-84.
Gregersen NT, Bitz C, Krog-Mikkelsen I, Hels O, Kovacs EM, Rycroft JA, et al. Effect of moderate intakes of different tea catechins and caffeine on acute measures of energy metabolism under sedentary conditions. The British journal of nutrition. 2009;102(8):1187-94.
Nehlig A, Debry G. Caffeine and sports activity: a review. International journal of sports medicine. 1994;15(5):215-23.
Costill D, Dalsky GP, Fink W. Effects of caffeine ingestion on metabolism and exercise performance. Medicine and science in sports. 1977;10(3):155-8.
Auvichayapat P, Prapochanung M, Tunkamnerdthai O, Sripanidkulchai B-o, Auvichayapat N, Thinkhamrop B, et al. Effectiveness of green tea on weight reduction in obese Thais: A randomized, controlled trial. Physiology & Behavior. 2008;93(3):486-91.
Yang CS, Zhang J, Zhang L, Huang J, Wang Y. Mechanisms of Body Weight Reduction and Metabolic Syndrome Alleviation by Tea. Molecular nutrition & food research. 2016;60(1):160-74.
Nehlig A, Daval JL, Debry G. Caffeine and the central nervous system: mechanisms of action, biochemical, metabolic and psychostimulant effects. Brain research Brain research reviews. 1992;17(2):139-70.
Fredholm BB. Adenosine, adenosine receptors and the actions of caffeine. Basic & Clinical Pharmacology & Toxicology. 1995;76(2):93-101.
Ruxton C. The impact of caffeine on mood, cognitive function, performance and hydration: a review of benefits and risks. Nutrition Bulletin. 2008;33(1):15-25.
Nathan PJ, Lu K, Gray M, Oliver C. The neuropharmacology of L-theanine(N-ethyl-L-glutamine): a possible neuroprotective and cognitive enhancing agent. Journal of herbal pharmacotherapy. 2006;6(2):21-30.
Nobre AC, Rao A, Owen GN. L-theanine, a natural constituent in tea, and its effecton mental state. Asia Pacific journal of clinical nutrition. 2008;17 Suppl 1:167-8.
Egashira N, Hayakawa K, Osajima M, Mishima K, Iwasaki K, Oishi R, et al. Involvement of GABAA receptors in the neuroprotective effect of theanine on focal cerebral ischemia in mice. Journal of pharmacological sciences. 2007;105(2):211-4.
Juneja LR, Chu D-C, Okubo T, Nagato Y, Yokogoshi H. L-theanine—a unique amino acid of green tea and its relaxation effect in humans. Trends in Food Science & Technology. 1999;10(6):199-204.
Sun CL, Yuan JM, Koh WP, Yu MC. Green tea, black tea and breast cancer risk: a meta-analysis of epidemiological studies. Carcinogenesis. 2006;27(7):1310-5.
Kurahashi N, Sasazuki S, Iwasaki M, Inoue M. Green Tea Consumption and Prostate Cancer Risk in Japanese Men: A Prospective Study. American Journal of Epidemiology. 2008;167(1):71-7.
Yang G, Shu XO, Li H, Chow WH, Ji BT, Zhang X, et al. Prospective cohort study of green tea consumption and colorectal cancer risk in women. Cancer epidemiology, biomarkers & prevention : a publication of the American Association for Cancer Research, cosponsored by the American Society of Preventive Oncology. 2007;16(6):1219-23.
Fujiki H, Suganuma M, Imai K, Nakachi K. Green tea: cancer preventivebeverage and/or drug. Cancer Letters. 2002;188(1):9-13.
Imai K, Suga K, Nakachi K. Cancer-Preventive Effects of Drinking Green Tea among a Japanese Population. Preventive Medicine. 1997;26(6):769-75.
Fujiki H, Suganuma M, Okabe S, Sueoka N, KomoriA, Sueoka E, et al. Cancer inhibition by green tea. Mutation Research/Fundamental and Molecular Mechanisms of Mutagenesis. 1998;402(1–۲):۳۰۷-۱۰.
Ryan L, Petit S. Addition of whole, semiskimmed, and skimmed bovine milk reduces the total antioxidant capacity of black tea. Nutrition research (New York, NY). 2010;30(1):14-20.
Weinreb O, Mandel S, Amit T, Youdim MB. Neurological mechanisms of green tea polyphenols in Alzheimer’s and Parkinson’s diseases. The Journal of nutritional biochemistry. 2004;15(9):506-16.
Mandel SA, Amit T, Weinreb O, Reznichenko L, Youdim MB. Simultaneous manipulation of multiple brain targets by green tea catechins: a potential neuroprotective strategy for Alzheimer and Parkinson diseases. CNS neuroscience & therapeutics. 2008;14(4):352-65.
Sakanaka S, Juneja LR, Taniguchi M. Antimicrobial effects of green tea polyphenols on thermophilic spore-forming bacteria. Journal of Bioscience and Bioengineering. 2000;90(1):81-5.
Toda M, Okubo S, Hiyoshi R, Shimamura T. Thebactericidal activity of tea and coffee. Letters in Applied Microbiology. 1989;8(4):123-5.
Lodhia P, Yaegaki K, Khakbaznejad A, Imai T, Sato T, Tanaka T, et al. Effect of green tea on volatile sulfur compounds in mouth air. Journal of nutritional science and vitaminology. 2008;54(1):89-94.
Liu K, Zhou R, Wang B, Chen K, Shi LY, Zhu JD, et al. Effect of green tea on glucose control and insulin sensitivity: a meta-analysis of 17 randomized controlled trials. Am J Clin Nutr. 2013;98(2):340-8.
Iso H, Date C, Wakai K, Fukui M, Tamakoshi A. The relationship between green tea and total caffeine intake and risk for self-reported type 2 diabetes among Japanese adults. Annals of internal medicine. 2006;144(8):554-62.
Huxley R, Lee C, Barzi F, et al. Coffee, decaffeinated coffee, and tea consumption in relation to incident type 2 diabetes mellitus: A systematic review with meta-analysis. Archives of Internal Medicine. 2009;169(22):2053-63.
Menezes IA, Barreto C, Antoniolli ÂR, Santos MR, Sousa DPd. Hypotensive activity of terpenes found in essential oils. Zeitschrift für Naturforschung C. 2010;65(9-10):562-6.
Kuriyama S. The relation between green tea consumption and cardiovascular disease as evidenced by epidemiological studies. The Journalof nutrition. 2008;138(8):1548S-53S.
Fujita H, Yamagami T. Antihypercholesterolemic effect of Chinese black tea extract in human subjects with borderline hypercholesterolemia. Nutrition research (New York, NY). 2008;28(7):450-6.
Shaha RK, Punichelvana YNA, Afandi A. Optimized extraction condition and characterization of pectin from kaffir lime (Citrus hystrix). Research Journal of Agriculture and Forestry Sciences _______________________________________________ ISSN. 2013;2320:6063.
Suzuki E, Yorifuji T, Takao S, Komatsu H, Sugiyama M, Ohta T, et al. Green Tea Consumption and Mortality among Japanese Elderly People: The Prospective Shizuoka Elderly Cohort. Annals of Epidemiology. 2009;19(10):732-9.
Kuriyama S, Shimazu T, Ohmori K, KikuchiN, Nakaya N, Nishino Y, et al. Green tea consumption and mortality due to cardiovascular disease, cancer, and all causes in Japan: the Ohsaki study. Jama. 2006;296(10):1255-65.