بیماری ام اس

کلمات کلیدی: بیماری ام اس ،  مالتیپل اسکلروزیس ، اسکلروزیس چندگانه ، مولتیپل اسکلروزیس ، بیماری MS

بیماری ام اس (مالتیپل اسکلروزیس) یک بیماری خود ایمنی عصبی است که بیشتر زنان جوان را مبتلا میکند. از علل بیماری ام اس می توان به زمینه ارثی، کمبود ویتامین D، استرس و اضطراب، استعمال سیگار و رژیم غذایی ناصحیح اشاره کرد.

• مشکلات بینایی
• گزگز یا بی حسی دست و پاها
• گرفتگی و ضعف عضلات
• مشکلات بلع
• مشکلات حرکات کره چشم، دو بینی و عدم تمرکز

از برخی علائم بیماری ام اس محسوب می شوند.

برای درمان دارویی بیماری ام اس درمان قطعی شناخته نشده است. تغذیه و رژیم درمانی در بیماری ام اس نقش بسزایی بازی می کند که از آن جمله می توان به:

• مصرف کافی ویتامین D
• اسیدهای چرب امگا۳
• آب قره قاط
• رژیم های ضد التهابی
• رژیم گیاهخواری
• مدیریت اسهال، یبوست و اختلال در بلع (دیسفاژی)

اشاره کرد. این موارد حتما بایستی تحت نظر متخصص تغذیه صورت بگیر تا از کمبودها و عوارش احتمالی جلوگیری شود.  

بیماری ام اس (مالتیپل اسکلروزیس) چیست

بیماری ام اس یک بیماری خود ایمنی عصبی است که در آن پوشش اطراف سلولهای مغزی از بین رفته و نواحی مختلف از جمله اعصاب بینایی، طناب نخاعی و مغز را تحت تاثیر قرار می دهد.

ام اس ۵/۲ میلیون نفر در سراسر جهان را مبتلا کرده است. علائم بیماری ام اس ممکن است در هر سنی بین ۱۰ تا ۸۰ سالگی ایجاد شود ولی معمولا بین ۲۰ تا ۴۰ سالگی بروز می کند و بیشتر در زنان جوان شایع است.

بیماری ام اس الگوهای مختلفی دارد که به چهار دسته زیر طبقه بندی می شوند: ۱) عود ‌کننده- بهبود یابنده ۲) پیشرونده اولیه ۳) پیشرونده ثانویه ۴) پیشرونده– عود ‌کننده. نوع اول شایع تر می باشد.

علل بیماری ام اس

علت دقیق اسکلروزیس چندگانه کاملا مشخص نیست. وراثت و سابقه خانوادگی ممکن است در ابتلا نقش داشته باشد.

کمبود ویتامین D در بیماری ام اس نقش دارد چرا که این ویتامین در تنظیم سیستم ایمنی نقش داشته و ممکن است مانع پیشرفت بیماری شود.

سیگار کشیدن خطر ابتلا به ام اس را افزایش و پیشرفت بیماری را تسریع میکند. رژیم غذایی نامناسب سرشار از چربی و فقیر از میوه و سبزیجات و همینطور استرس و اضطراب هم می تواند اثرگذار باشد.

علائم بیماری ام اس

علائم و نشانه های اسکلروزیس چندگانه به راحتی تشخیص داده می شوند. در بدترین حالت نوشتن، صحبت کردن و یا راه رفتن بیمار دچار اختلال می شود. بسته به اینکه کدام قسمت مغز و نخاع تحت تاثیر قرار گرفته باشد علائم مختلفی بروز می کند که عبارتند از:

• مشکلات بینایی
• گزگز یا بی حسی دست و پاها
• گرفتگی و ضعف عضلات
• مشکلات بلع
• مشکل در حرکات کره چشم
• دو بینی
• عدم تمرکز
• مشکلات عاطفی مانند افسردگی

از علائم دیگر ام اس

• بدتر شدن علائم در گرما 
• احساس سوزش پشت هنگام خم کردن گردن

می باشد.

تشخیص بیماری اسکلروزیس چندگانه

تشخیص بیماری ام اس توسط متخصص اعصاب با بررسی شرح حال و سابقه خانوادگی بیمار و بررسی علائم بالینی صورت گرفته و با ام آر آی (تکنیک تصویربراری الکترومغناطیسی) تایید می شود.

دارو درمانی بیماری MS

در حال حاضر هیچ درمان اثبات شده برای تغییر دوره های بیماری مولتیپل اسکلروزیس، جلوگیری از حملات آینده یا پیشگیری از تشدید بیماری وجود ندارد.

فیزیوتراپی و کار درمانی برای ضعف، گرفتگی، لرزش، عدم تعادل و هماهنگی عضلات و سایر علائم توصیه می شود. داروهای ضد گرفتگی عضلت و در موارد شدید استروئید درمانی مانند پردنیزولون تجویز می شود.

عوارض جانبی کوتاه مدت استروئید درمانی عبارتند از افزایش اشتها، افزایش وزن، احتباس مایع، عصبی بودن، و بی خوابی. کاهش سطح ویتامین B12 و فولات در این بیماران دیده شده است.

متوتروکسات هم ممکن است باعث بی اشتهایی و تهوع شود. بخاطر داشته باشید که تشخیص و تجویز ارو حتما بایستی توسط پزشک متخصص صورت بگیرد.

تغذیه و رژیم درمانی

در بیماری MS رژیم های مختلفی مورد استفاده قرار میگیرند مانند:

رژیم های سمیت زدایی

• گیاهخواری
• رژیم های بدون گلوتن
• رژیم غذاهای طبیعی و سنتی
• رژیم کتوژنیک
• رژیم پالئو
• رژیم های ویتامینی و…

که باید توجه کرد اولا که هیچ کدام از این رژیم ها در درمان موفقیت صد در صد نداشته و دوما برخی از این رژیم ها ممکن است کمبودها و عوارضهایی داشته باشند که وضعیت بیمار را بدتر کند.

حتما تحت نظر متخصص تغذیه رژِم گرفته و در مورد انواع رژیم ها مشورت کنید.

واتزاپ

تلگرام

اینستاگرام

امگا۳

افزایش دریافت اسیدای چرب امگا۳ با مصرف حداقل ۲ بار ماهیهای چرب (سالمون و ساردین) در هفته یا مصرف مکمل آن

مکمل ویتامینهای B- کمپلکس

حتما تحت نظر متخصص تغذیه مصرف شود.

Dویتامین

ارزیابی ویتامین D و تجویز مکمل در صورت لزوم توصیه می شود.

آب قره قاط

برای پیشگیری و درمان بی اختیاری و عفونت های ادراری توصیه می شود.

رژیم ضد التهابی

این رژیم سرشار از آنتی اکسیدان ها است.

عمده این ترکیبات در میوه و سبزیجات رنگی مانند فلفل دلمه های زرد و قرمز، هویج، اسفناج،گریپ فروت، گیلاس و …  یافت می شوند.

همینطور این رژیم مصرف گوشت قرمز و اسیدهای چرب اشباع را محدود می کند.

رژیم گیاهخواری لاکتو-اوو

این رژیم در صورتیکه تحت نظر متخصص تغذیه تنظیم شود در پیشگیری و جلوگیری از عوارض تغذیه ای بیماری MS بسیار مفید خواهد بود.

در موارد اختلال بلع (دیسفاژی)

ممکن است برخی بیماران اختلال بلع (دیسفاژی) داشته باشند.

در این صورت بایستی رژیم مایعات صاف یا رژیم مایعات کامل برای بیمار شروع شود.

کم کم و بر حسب تحمل بیمار به سمت مواد جامد رود.

برای جلوگیری از سوءتغذیه و کمبود دریافت مواد مغذی در این مرحله حتما با متخصص تغذیه مشورت کنید.

بی اختیاری و تکرر ادرار

یکی از مشکلات شایع دیگر در بیماران مولتیپل اسکلروزیس مثانه نوروژنیک است.

مثانه نوروژنیک بعبارتی بی اختیاری و تکرر ادرار است.

برای حل این مشکل توصیه می شود بیماران آب و مایعات مورد نیاز خود را در زمانهای بیداری در روز مصرف کنند و مصرف آنها را در زمان قبل از خواب محدود کنند.

بخاطرداشته باشید محدودیت مصرف مایعات منجر به ایجاد عفونت های ادراری می شود.

در موارد یبوست و اسهال

یبوست و اسهال هم در این بیماران بسیار شایع است.

رژیم غنی از فیبر با مصرف آلو و مایعات کافی توصیه می شود.

در ضمن عدم استعمال سیگار و دخانیات و ورزش هایی مانند یوگا جهت مدیریت استرس و اضطراب بسیار دردرمان بیماری موثر هستند. البته تغذیه در ورزش یوگا دارای نکاتی است که می توانید به ایت بخش مراجعه کنید و نکات را بخوانید.