کلمات کلیدی: سنگ کلیه، درمان خانگی، درمان طبیعی، سدیم، نمک، رژیم گیاهخواری، پروتئین حیوانی، کلسیم، منیزیوم، آب و مایعات، هیدراته، سیترات، ویتامین C، نوشابه، اگزالات، پورین، اسید اوریک
سنگ کلیه یک مشکل پزشکی رایج است. عبور این سنگ ها می تواند به طرز عجیبی دردناک باشد و متأسفانه افرادی که سنگ کلیه را تجربه کرده اند، در طی ۵ تا ۱۰ سال ۵۰٪ بیشتر احتمال ابتلا دوباره به آنها وجود دارد.
با این حال راهکارهایی وجود دارد که می توانید برای کاهش خطر ابتلا به سنگ کلیه انجام دهید. در این قسمت توضیح می دهیم که سنگ کلیه چیست و ۸ راه رژیمی مبارزه با آن را بیان می کنیم.
سنگ کلیه که به نفرولیتیازیس نیز معروف است، از مواد زائد سخت و جامد تشکیل شده است که در کلیه ها جمع شده و تشکیل بلور می دهند. چهار نوع اصلی سنگ کلیه وجود دارد ما حدود ۸۰٪ از کل سنگها، سنگهای اگزالات کلسیم هستند. اشکال دیگر کمتر معمول هستند و شامل سنگ های استروویتی، اسید اوریکی و سیستئینی می شوند.
معمولا سنگهای کوچکتر مشکلی ایجاد نمی کنند، اما سنگهای بزرگتر ممکن است بدنبال خارج شدن از بدن باعث انسداد بخشی از سیستم ادراری شما شوند. این امر می تواند منجر به درد شدید، استفراغ و خونریزی شود.
سنگ کلیه اجسام سخت و محکمی هستند که از مواد زائد متبلور در کلیه ها ایجاد می شوند. سنگ کلیه مشکل بهداشتی رایج بوده و عبور سنگهای بزرگ از مجراری ادراری می تواند بسیار دردناک باشد. |
وقتی صحبت از پیشگیری از سنگ کلیه می شود، معمولا نوشیدن مایعات زیاد توصیه می گردد. مایعات حجم مواد تشکیل دهنده سنگ را در ادرار رقیق کرده و افزایش می دهند و این امر باعث می شود احتمال متبلور شدن آنها کمتر شود.
با این حال همه مایعات این اثر را ندارند. به عنوان مثال مصرف زیاد آب با کاهش خطر تشکیل سنگ کلیه در ارتباط است. نوشیدنی هایی مانند قهوه، چای، آبجو، شراب و آب پرتقال نیز با خطر کمتری همراه هستند. از طرف دیگر مصرف زیاد نوشابه، چه نوشابه قندی و چه نوشابه رژیمی، ممکن است به تشکیل سنگ کلیه کمک کند.
نوشابه های شیرین شده با شکر حاوی فروکتوز هستند که معروف است باعث دفع کلسیم، اگزالات و اسید اوریک می شود. اینها عوامل مهمی در خطر ابتلا به سنگ کلیه محسوب می شوند.
برخی مطالعات نشان می دهند که مصرف نوشابه های قندی یا رژیمی (دارای قند مصنوعی)، به دلیل وجود محتوی بالای اسید فسفریک آنها خطر سنگ کلیه را افزایش می دهند.
هیدراته ماندن برای جلوگیری از سنگ کلیه مهم است. با این حال در حالی که برخی از نوشیدنی ها ممکن است خطر را کاهش دهند، برخی دیگر ممکن است آن را افزایش دهند. |
اسید سیتریک یک اسید آلی است که در بسیاری از میوه ها و سبزیجات، به ویژه مرکبات وجود دارد. اسید سیتریک به دو روش می تواند به جلوگیری از سنگ کلیه اگزالات کلسیم کمک کند:
یک راه آسان برای مصرف بیشتر اسید سیتریک مصرف بیشتر مرکباتی مانند گریپ فروت، پرتقال، لیمو یا لیموترش است. همچنین می توانید مقداری آبلیمو به آب خود اضافه کنید.
اسید سیتریک یک ترکیب گیاهی است که می تواند از تشکیل سنگ کلیه جلوگیری کند. مرکبات منابع غذایی بسیار خوبی برای سیترات هستند. |
اگزالات (اسید اگزالیک) یک ماده مغذی مغذی است که در بسیاری از غذاهای گیاهی از جمله سبزیجات برگ دار، میوه ها، سبزیجات و کاکائو یافت می شود. همچنین بدن شما مقادیر قابل توجهی از آن را تولید می کند.
مصرف زیاد اگزالات باعث دفع اگزالات از طریق ادرار می شود و این امر می تواند برای افرادی که بدنشان تمایل به تشکیل بلورهای اگزالات کلسیم دارد مشکل ساز شود.
اگزالات به کلسیم و سایر مواد معدنی نتصل شده، بلورهایی تشکیل می دهد که می تواند منجر به تشکیل سنگ شود. از طرف دیگر غذاهای حاوی اگزالات، غذاهای بسیار سالمی هستند. بنابراین رژیم غذایی بسیار محدود از اگزالات دیگر برای همه افراد دارای سنگ توصیه نمی شود. رژیم کم اگزالات فقط برای افرادی که دچار هایپراگزالواوری (دفع بالای اگزالات در ادرار) هستند پیشنهاد می شود.
قبل از تغییر رژیم خود حتما با متخصص تغذیه مشورت کنید تا بفهمید آیا محدود کردن مصرف غذاهای غنی از اگزالات برایتان مفید است یا خیر.
غذاهای حاوی اگزالات برای برخی از افراد می تواند مشکل ساز شود. با این حال قبل از محدود کردن این غذاها از یک متخصص تغذیه مشاوره بگیرید زیرا انجام این کار برای همه افراد سنگ ساز ضروری نیست. |
مطالعات نشان می دهند که مکمل های ویتامین C (اسید اسکوربیک) با خطر بیشتر ابتلا به سنگ کلیه در ارتباط هستند. مصرف زیاد مکمل ویتامین C می تواند باعث افزایش دفع اگزالات از ادرار شود، چراکه ویتامین C می تواند در بدن به اگزالات تبدیل شود.
یک مطالعه تخمین زده است کسانی که مکمل ویتامین C دریافت می کنند دو برابر بیشتر از سایرین ممکن است دچار سنگ کلیه شوند. با این حال ، توجه داشته باشید که دریافت ویتامین C از منابع غذایی مانند لیمو، با افزایش خطر سنگ همراه نیست.
برخی شواهد نشان می دهد که مصرف مقادیر زیاد مکمل ویتامین C ممکن است خطر ابتلا به سنگ کلیه اگزالات کلسیم در مردان را افزایش دهد. |
یک باور غلط وجود دارد که می گوید میزان دریافت کلسیم را کاهش دهید تا خطر تشکیل سنگهای حاوی کلسیم کاهش یابد. به هر حال، این چنین نیست. در حقیقت یک رژیم غذایی پر کلسیم با کاهش خطر تشکیل سنگ کلیه همراه است.
کلسیم در رژیم غذایی تمایل به اتصال به اگزالات دارد که این امر مانع از جذب اگزالات می شود. بنابراین کلیه ها دیگر مجبور نیستند اگزالات را از طریق سیستم ادراری دفع کنند. لبنیات مانند شیر، پنیر و ماست منابع غذایی خوبی برای کلسیم هستند.
برای بیشتر بزرگسالان مقدار توصیه شده روزانه (RDA) کلسیم ۱۰۰۰ میلی گرم در روز است. با این حال مقدار توصیه شده روزانه زنان بالای ۵۰ سال و همه افراد بالای ۷۰ سال ۱۲۰۰ میلی گرم در روز است.
دریافت کافی کلسیم می تواند در برخی افراد از تشکیل سنگ کلیه جلوگیری کند. کلسیم به اگزالات متصل شده و از جذب آن جلوگیری می کند. |
رژیم غذایی سرشار از نمک با افزایش خطر ابتلا به سنگ کلیه در برخی افراد ارتباط دارد. مصرف زیاد سدیم می تواند باعث افزایش دفع کلسیم ادراری شود که یکی از عوامل اصلی خطر ابتلا به سنگ کلیه بشمار می رود.
بیشتر دستورالعمل های رژیم غذایی توصیه می کند که افراد مصرف سدیم را به ۲۳۰۰ میلی گرم در روز محدود کنند. با این حال اکثر مردم بسیار بیشتر از این مقدار مصرف می کنند. یکی از بهترین راه های کاهش مصرف سدیم، کاهش مصرف غذاهای فرآوری و بسته بندی شده است.
اگر مستعد تشکیل سنگ کلیه هستید، محدود کردن سدیم ممکن است کمک کننده باشد. سدیم می تواند باعث افزایش دفع ادراری کلسیم شود. |
منیزیم ماده معدنی مهمی است که بسیاری از افراد به میزان کافی مصرف نمی کنند. منیزیم در صدها واکنش متابولیکی در بدن نقش دارد از جمله تولید انرژی و حرکات عضلانی.
برخی شواهد نشان می دهد که منیزیم ممکن است به جلوگیری از تشکیل سنگ اگزالات کلسیم کمک کند. اینکه دقیقاً چطور این کار صورت می گیرد کاملاً مشخص نیست اما گفته شده است که منیزیم می تواند جذب اگزالات را در روده کاهش دهد. با این وجود، همه مطالعات در این مورد اتفاق نظر ندارند.
میزان مصرف روزانه مرجع (RDI) برای منیزیم ۴۲۰ میلی گرم در روز است. اگر می خواهید میزان مصرف منیزیم در رژیم غذایی خود را افزایش دهید، آووکادو، حبوبات و سویا همه منابع غذایی خوبی هستند.
بهتر است منیزیم را به همراه غذاهایی که سرشار از اگزالات هستند مصرف کنید. یا اینکه سعی کنید این ماده معدنی را در مدت ۱۲ ساعت پس از خوردن غذاهای غنی از اگزالات مصرف کنید.
برخی مطالعات نشان می دهد که افزایش مصرف منیزیم می تواند به کاهش جذب اگزالات کمک کرده و خطر سنگ کلیه را کاهش دهد. |
رژیم غذایی حاوی منابع پروتئینی حیوانی مانند گوشت، ماهی و لبنیات، با خطر بالای سنگ کلیه در ارتباط است. مصرف زیاد پروتئین حیوانی می تواند باعث افزایش دفع کلسیم و کاهش میزان سیترات شود.
علاوه بر این منابع پروتئین حیوانی سرشار از پورین هستند. این ترکیبات در بدن به اسید اوریک تجزیه شده و میتواند خطر تشکیل سنگ های اسید اوریکی را افزایش دهند.
همه غذاها در مقادیر مختلف حاوی پورین هستند. قلوه (کلیه)، کبد و سایر اعضای بدن حیوانات پورین بسیار بالایی دارند. از طرف دیگر غذاهای گیاهی حاوی پورین کمی هستند.
مصرف زیاد پروتئین حیوانی ممکن است خطر ابتلا به سنگ کلیه را افزایش دهد. |
اگر سنگ کلیه درید، احتمالاً طی ۵ تا ۱۰ سال دیگر به یک سنگ کلیه دیگر مبتلا می شوید.
خوشبختانه انجام برخی اقدامات غذایی ممکن است به کاهش این خطر کمک کند. به عنوان مثال می توانید مایعات مصرفی خود را افزایش دهید، غذاهای سرشار از برخی مواد مغذی مصرف کنید، پروتئین حیوانی کمتری بخورید و از مصرف زیاد سدیم خودداری کنید. این اقدامات ساده می تواند کمک زیادی به جلوگیری از سنگ دردناک کلیه کند.