سنگ کلیه ! بایدها و نبایدها

کلمات کلیدی: سنگ کلیه، کلسیم، اگزالات، هیدراته، آب و مایعات، پروتئین حیوانی، رژیم غذایی، مرکبات، ویتامین D، نمک، قند

بررسی اجمالی

سنگ کلیه در مجاری ادراری از چند طریق ایجاد می شود. کلسیم می تواند با مواد شیمیایی مانند اگزالات یا فسفر در ادرار ترکیب شود و اگر این ترکیبات غلیظ و جامد شوند، این اتفاق می افتد.

سنگ کلیه همچنین می تواند در اثر تجمع اسید اوریک ایجاد شود. تجمع اسید اوریک در اثر متابولیسم پروتئین ایجاد می شود.

دستگاه ادراری شما برای دفع مواد جامد طراحی نشده است بنابراین جای تعجب نیست که دفع سنگ کلیه بسیار دردناک است. خوشبختانه معمولاً می توان از طریق رژیم غذایی از آنها اجتناب کرد.

مشاوره در واتساپ

دریافت رژیم ویژه

چه بخوریم؟

اگر می خواهید از سنگ کلیه جلوگیری کنید آنچه می خورید و می نوشید به اندازه آنچه نباید بخورید و بنوشید مهم است. در اینجا چند قانون مهم ذکر شده است که باید بخاطر بسپارید:

هیدراته بمانید (آب و مایعات کافی بنوشید)

مایعات به ویژه آب، به رقیق شدن مواد شیمیایی تشکیل دهنده سنگ کمک می کنند. سعی کنید حداقل 12 لیوان آب در روز بنوشید.

مرکبات بیشتری مصرف کنید

مرکبات و آب آنها به دلیل داشتن سیترات طبیعی می تواند به کاهش یا جلوگیری از تشکیل سنگ کمک کند. منابع خوب مرکبات عباتند از لیمو، پرتقال و گریپ فروت.

مقدار زیادی کلسیم و ویتامین D مصرف کنید

اگر میزان کلسیم دریافتی شما کم باشد، ممکن است سطح اگزالات افزایش یابد. ترجیح داده می شود کلسیم خود را از طریق غذا دریافت کنید نه از مکمل ها زیرا مکمل ها با تشکیل سنگ کلیه در ارتباط هستند.

منابع خوب کلسیم شامل شیر، ماست، پنیر لاکتیکی و انواع دیگر پنیرها است. منابع گیاهی کلسیم شامل حبوبات، توفو (سویا)، سبزیجات سبز تیره، مغزها، دانه ها و ملاس سیاه است.

اگر طعم شیر گاو را دوست ندارید یا با بدنتان سازگار نیست، شیر بدون لاکتوز، شیر سویا غنی شده یا شیر بز را امتحان کنید.

همچنین اطمینان حاصل کنید که هر روز غذاهای حاوی ویتامین D زیاد مصرف می کنید. ویتامین D به بدن کمک می کند کلسیم بیشتری جذب کند. بسیاری از غذاها با این ویتامین غنی می شوند. همچنین ویتامین D در ماهی های چرب مانند ماهی آزاد، زرده تخم مرغ و پنیر یافت می شود.

غذاها و نوشیدنی های مفید در جلوگیری از سنگ کلیه

نمک مصرفی خود را محدود کنید

سطح بالای سدیم در بدن می تواند باعث تجمع کلسیم در ادرار شود. از افزودن نمک به غذا خودداری کنید و برچسب روی مواد غذایی فرآوری شده را بررسی کنید تا ببینید چه مقدار سدیم دارند.

فست فودها معمولا سرشار از سدیم هستند، اما غذاهای معمولی رستوران ها نیز ممکن است سدیم بالایی داشته باشند. درصورت امکان به غذایی که سفارش می دهید نمکی اضافه نکنید.

همچنین آنچه را می نوشید یادداشت کنید. برخی از آب میوه ها و سبزیجات سرشار از سدیم هستند.

مصرف پروتئین حیوانی را کاهش دهید

بسیاری از منابع پروتئین مانند گوشت قرمز، گوشت خوک، مرغ، ماکیان، ماهی و تخم مرغ میزان اسید اوریک شما را افزایش می دهند. بعلاوه، خوردن مقادیر زیاد پروتئین حیوانی، سیترات ادراری را کاهش می دهد. کار سیترات جلوگیری از تشکیل سنگ کلیه است.

از گزینه های جایگزین پروتئین حیوانی می توان به کینوا، توفو (لوبیا سویا)، دانه های چیا و ماست یونانی اشاره کرد.

از آنجا که پروتئین برای سلامت کلی بدن مهم است، در مورد مقدار غذایی که باید روزانه بخورید حتما با متخصص تغذیه خود مشورت کنید. رژیم گیاهخواری می تواند ایده آل باشد.

در مصرف اگزالات احتیاط کنید

غذاهای حاوی این ماده شیمیایی ممکن است تشکیل سنگ کلیه را افزایش دهد. اگر سابقه سنگ کلیه داشته اید حتما می دانید که باید گزالات را به طور کامل از رژیم خود حذف کرده یا کاهش دهید. اگر می خواهید از سنگ کلیه جلوگیری کنید با متخصص تغذیه خود مشورت کنید تا غذاهای حاوی اگزالات را در رژیم شما تشخیص داده و مدیریت کند.

اگر غذاهای حاوی اگزالات می خورید، همیشه همراه آنها یک منبع کلسیم بخورید یا بنوشید. این موضوع به شما کمک می کند تا اگزالات در حین هضم و قبل از رسیدن به کلیه ها، به کلسیم متصل و دفع شود.

غذاهای حاوی اگزالات عبارتند از: شکلات، چغندر، مغزها، چای، ریواس، اسفناج و سیب زمینی های شیرین.

نوشابه نخورید

از مصرف نوشیدنی های کولا پرهیز کنید. کولا سرشار از فسفات است. فسفات ماده شیمیایی دیگری است که می تواند باعث تشکیل سنگ کلیه شود.

مصرف قند اضافه شده را کاهش داده یا حذف کنید

قندهای اضافه شده، قندها و شربت هایی هستند که به غذاها و نوشیدنی های فرآوری شده اضافه می شوند. ساکارز اضافه شده و فروکتوز اضافه شده ممکن است خطر ابتلا به سنگ کلیه را افزایش دهد.

به مقدار قندی از در غذاهای فرآوری شده مانند کیک، میوه، نوشیدنی های غیر الکلی و آب میوه ها دریافت می کنید، توجه داشته باشید. سایر نام های شکر اضافه شده معمول شامل شربت ذرت، فروکتوز، عسل، شهد، شربت برنج قهوه ای و شکر نیشکر است

نکات مهم در رژیم سنگ کلیه

داشتن سنگ کلیه خطر ابتلای دوباره به آن را افزایش می دهد مگر اینکه خیلی در پیشگیری از آن تلاش کنید. این تلاش به معنای مصرف داروهایی است که برای این منظور برای شما تجویز شده و همچنین توجه به آنچه می خورید و می نوشید.

اگر در حال حاضر سنگ کلیه دارید، بایستی با تجویز پزشک یک سری آزمایشات تشخیصی از جهت تعیین نوع و اندازه سنگ انجام دهید. همچنین تحت نظر یک متخصص تغذیه رژیم مناسب بگیرید.

 نکاتی که به شما کمک می کنند عبارتند از:

• روزانه حداقل دوازده لیوان آب بنوشید
• آب مرکبات مانند آب پرتقال بنوشید
• در هر وعده غذایی حداقل سه بار در روز، یک غذای غنی از کلسیم بخورید
• مصرف پروتئین حیوانی را محدود کنید
• نمک، شکر اضافه شده و محصولات حاوی شربت ذرت با فروکتوز بالای کمتری بخورید
• از خوردن غذاها و نوشیدنی های سرشار از اگزالات و فسفات خودداری کنید
• از خوردن و نوشیدن هر چیزی که باعث کمبود آب بدن شما می شود مانند الکل خودداری کنید.

جمع بندی

سنگ کلیه معمولا یک وضعیت دردناک است. خوشبختانه رژیم غذایی می تواند ابزاری موثر در مدیریت و پیشگیری از سنگ کلیه باشد. هیدراته ماندن و پرهیز از مصرف برخی مواد غذایی حاوی نمک و قند زیاد و همراه کردن مصرف کلسیم با غذاهای غنی از اگزالات از عناصر مهم رژیمی سنگ کلیه محسوب می شوند.