زعفران در غذاها به عنوان طعم دهنده و رنگ دهنده بسیار عالی به کار میرود و مصارف درمانی نیز دارد. زعفران گیاهی است با ارتفاع تقریبا ۳۰ سانتیمتر که دارای برگهای دراز و سبز مانند تره است . ساقه زیر زمینی آن از دو پیاز تشکیل می شود.
کلاله گیاه زعفران دارای ترکیبات شیمیایی متنوعی است، از جمله: کربوهیدراتها، مواد معدنی، موسیلاژ، ویتامینها (بویژه ریبوفلاوین و تیامین)، آنتی اکسیدانهای طبیعی شامل کروسین، آنتوسیانین، کاروتن، لیکوپن، زآگزانتین، یک اسانس معطر ترپنیک به نام سافرانال، و مواد طعم دهنده (پیکروکروسین) (۱).
زعفران به عنوان ادویه نور خورشید هم شناخته می شود، اما این نامگذاری تنها به دلیل رنگ آن نیست بلکه بدلیل اثرات مثبت زعفران بر حالت روحی است که دارای شواهد علمی میباشد. دانشمندان به این نتیجه دست یافتهاندکه زعفران میتواند به اندازه داروی فلوکستین در درمان افسردگی کمک کننده باشد. از این رو برای افرادی که به داروهای ضد افسردگی حساس هستند، می تواند جایگزین مناسبی باشد (۲).
چند یافته علمی نشان داده اند که زعفران میتواند بر سلامت قلب از طریق تاثیر بر کلسترول خون، فشار خون و چربی خون موثر باشد . دانشمندان بر این باورند که خواص آنتی اکسیدانی زعفران مسئول این اثرات مفید بر سلامت قلب هستند (۳, ۴).
تحقیقات علمی نشان داده اند که در یافت زعفران از ۱ الی ۲ هفته قبل از قاعدگی میتواند علائم این سندرم را کاهش دهد (۵). علاوه بر این متخصصین زنان و زایمان دریافت ۱۵ میلی گرم زعفران ۲ بار در روز را برای کاهش علائم سندرم پیش از قاعدگی مفید میدانند (۶).
کورسین وکورستین موجود در زعفران در یادگیری وحافظه نقش بسزایی دارند. مطالعات نشان داده که زعفران میتواند در درمان اختلالات یادگیری و حافظه از قبیل آلزایمر و پارکینسون نقش ایفا کند (۷).
زعفران غنی از آنتی اکسیدانها از جمله فلاوننوئیدها است. آنتی اکسیدانها در برابر مواد مضر از بدن محافظت میکنند. علم نشان داده که زعفران میتواند در پیشگیری از چندین نوع سرطان نقش حفاظتی ایفا کند (۸).