رژیم غذایی شیردهی ( نکات ویژه)

تغذیه مادران شیرده

کلمات کلیدی: رژیم غذایی شیردهی ، رژیم شیردهی ، تغذیه مناسب شیردهی ، لاغری در شیردهی ،  کاهش وزن در شیردهی ، لاغری بعد از زایمان ، کاهش وزن بعد از زایمان ، رژیم لاغری در دوران شیردهی

مصرف مواد مغذی به مقدار لازم و کافی در دوران شیردهی، مادر را در تداوم شیردهی موفقیت آمیز خود کمک می کند.

تغذیه مناسب مادر در این دوران برای:

• حفظ بنیه، سلامت و اعتماد به نفس مادر
• و همچنین تامین نیازهای تغذیه ای نوزاد

ضروری می باشد.

توجه به تغذیه دوران شیردهی از جهت حفظ و نگهداری ذخایر بدن مادر نیز اهمیت زیادی دارد.

فواید شیردهی

 از فواید شیردهی مادر می توان به نکات ذیل اشاره کرد.

۱-  افزایش سطح ایمنی بدن شیرخوار

(در برابر ابتلا به انواع عفونت های حاد تنفسی و اسهال)

۲- تامین انواع املاح و ویتامین ها  برای شیرخوار (در صورت تغذیه مناسب مادر)

۳-  مصرف کالری در بدن مادر و بازگشت وزن او به وزن قبل از دوران بارداری

عوامل موثر بر شیردهی

• حجم شیر مادر رابطه مستقیمی با تکرر شیردهی دارد!
• تغذیه مکرر نوزاد با شیر مادر سبب می شود شیر بیشتری تولید شود.
• با شروع مصرف غذاهای کمکی و کاهش خواه ناخواه دفعات شیردهی، حجم شیر تولید شده نیز کاهش می یابد.
• تبعا نیاز افزایش یافته مادر به مواد مغذی نیز  کاهش می یابد.

خستگی مادر شایعترین علت کاهش تولید شیر خصوصا در ۴ تا ۶ ماه اول شیردهی می باشد.

• مادر شیرده را باید تشویق کرد تا در طول روز به اندازه کافی استراحت کند.
• حجم کارهای خود را کاهش دهد و از اطرافیان در کارهای خود کمک بگیرد.
• حمایت همسر در این زمینه از اهمیت زیادی برخوردار است.

توجهات تغذیه ای خاص در دوران شیردهی

هرم غذایی و سهم های توصیه شده در هر گروه از مواد غذایی در دوران شیردهی مشابه دوران بارداری می باشد.

واتزاپ

تلگرام

اینستاگرام

کلمات کلیدی:

رژیم غذایی شیردهی ، رژیم شیردهی ، تغذیه مناسب شیردهی

لاغری در شیردهی ،  کاهش وزن در شیردهی ، لاغری بعد از زایمان

کاهش وزن بعد از زایمان ، رژیم لاغری در دوران شیردهی

انرژی مورد نیاز

نیاز مادر شیرده به کالری حدود ۵۰۰ کیلوکالری بیش از دوران قبل از بارداری است. برای تامین این مقدار کالری علاوه بر مواد غذایی مقوی (شامل انواع چربی ها و پروتئین، که لازم است در این دوران مصرف شود) از چربی های ذخیره شده در بدن مادر در دوران بارداری نیز استفاده می شود.

دریافت کالری ناکافی سبب کاهش تولید شیر می شود.

جلوگیری از کم آبی بدن

مادران شیرده جهت پیشگیری از کم آبی بدن باید به اندازه کافی (حدود ۱۰- ۸ لیوان در روز) مایعات شامل شیر، دوغ، چای، آب میوه و حتی مواد غذایی آب دار مانند انواع خورشها بنوشند.

به عنوان مثال نوشیدن یک لیوان شیر، آب میوه یا آب در هر وعده غذا وهر نوبت شیردهی توصیه می شود.

لازم به ذکر است تولید شیر مادر بستگی به مقدار مصرف مایعات ندارد به عبارت دیگر افزایش مصرف مایعات سبب افزایش تولید شیرنمی شود.

عدم مصرف ترکیبات کافئینی و الکل

مصرف نوشابه های کافئین دار اعم از چای غلیظ، قهوه، کوکاکولا و ….. باید کاهش یابد.

زیرا مصرف این مواد ممکن است سبب تحریک پذیری، بی اشتهایی و کم خوابی شیرخوار شود.

همچنین از آشامیدن الکل نیز باید خودداری کرد.

مصرف ویتامین و مواد معدنی کافی

از نظر ویتامینها، غذای مادر شیرده باید حاوی مقادیر زیادی مواد مغذی باشد. مقدار ویتامین موجود در شیر مادر عمدتا” انعکاسی از مقدار ویتامین مصرفی مادر است.

از نظر املاح معدنی، برخی از این مواد مانند کلسیم، فسفر، آهن و روی بدون دخالت تغذیه مادر، از ذخایر بدن او در شیر وارد می شوند.

تغذیه مناسب مادر شیرده جهت تامین انواع املاح ضروری مخصوصا” کلسیم، آهن و ید برای سلامتی مادر و شیرخوار ضروری است.

ید

مقدار برخی املاح همچون ید در شیرمادر ارتباط مستقیمی با تغذیه او دارد. توصیه می شود مادران شیرده همچون دوران بارداری از نمک یددار تصفیه شده به مقدار کافی و با شرایط نگهداری مناسب استفاده کنند.

یعنی با نگهداری نمک یددار در ظروف در بسته و دور از نور ید موجود در نمک را حفظ کنند. همچنین توصیه می شود جهت پایدار ماندن ید در غذاها، نمک در انتهای پخت به غذا اضافه شود.

آهن

مصرف قرص فروسولفات تا ۳ ماه بعد از زایمان ادامه یابد.

عدم مصرف غذاهای پرادویه و چاشنی

مصرف برخی غذاها مانند سیر، انواع کلم، پیاز، مارچوبه و تربچه و یا غذاهای پرادویه و پر  چاشنی ممکن است روی طعم شیر اثر بگذارد و تغییر ناگهانی طعم شیر سبب تمایل نداشتن شیرخوار به شیرخوردن شود.

با توجه به تاثیر برخی مواد غذایی بر طعم شیر، در صورتی که شیر خوار از شیر خوردن امتناع می کند بهتر است مادران از مصرف این مواد خودداری کرده یا مصرف آن را محدود کنند.

کاهش وزن پس از زایمان

کاهش وزن بعد از زایمان باید تدریجی صورت گیرد تا بر مقدار شیر مادر تاثیر نگذارد.

لازم به ذکر است که شیردهی خود سبب کاهش تدریجی وزن مادر می شود.

با این شرط که مواد مغذی لازم با مصرف مواد غذایی مناسب برای مادر تامین شود.

کاهش وزن در دوران شیردهی باید بیشتر متکی بر افزایش تحرک و انجام فعالیت های بدنی باشد تا کم خوری و محدود کردن رژیم غذایی. وزن گیری مناسب شیرخوار در طول دوران شیرخوارگی بخصوص ۶ ماه اول نشان دهنده کافی بودن مقدار شیر مادر می باشد.

مادر با اطمینان از کافی بودن شیرخود می تواند کمتر از ۴۵۰ گرم در هفته کاهش وزن داشته باشد.

مقابله با اثرات سوء تغذیه بر شیردهی

تولید شیر در مادران مبتلا به سوء تغذیه شدید ممکن است از سایر مادران کمتر باشد.

در این مورد و مواردی که BMI  کمتر از ۱۹.۸ می باشد مادران باید انرژی دریافتی روزانه خود را (تا ۷۵۰ کیلو کالری) افزیش دهند.

مادر شیرده حتی اگر مبتلا به سوء تغذیه باشد می تواند شیر تولید کند.

اما باید توجه داشت که در چنین شرایطی ذخایر غذایی بدن مادر صرف تولید شیر می شود.

در نتیجه مادر به دلیل تخلیه ذخایر بدنی خود و احساس ضعف، خستگی و بی حوصلگی توان مراقبت از کودک را نخواهد داشت.

بنابراین تغذیه مناسب مادر در دوره شیردهی برای پیشگیری از سوء تغذیه او که هم سلامت مادر را به خطر می اندازد و هم در مراقبت از کودک اختلال ایجاد می کند حائز اهمیت است.

تحرک و فعالیت بدنی

فعالیت بدنی مناسب برای بهبود وضعیت جسمانی و روانی مادر شیرده مهم است.

اگر چه ورزش منظم و در حد متعادل در زنانی که قبل از بارداری از نظر جسمانی متناسب بوده اند مانعی در برابر شیردهی نیست.

اما گاهی دیده شده پس از فعالیت بدنی شدید و ورزش مادر شیرده ، به علت ورود اسید لاکتیک به شیر، طعم تلخ در شیر ایجاد می شود و شیرخوار از خوردن شیر امتناع می کند.

در این مواقع لازم است مادر قبل از شیردادن، سینه خود را بشوی.

اگر هنوزشیر خوار مایل به شیر خوردن نیست مقدار کمی از شیر خود را قبل از تغذیه شیرخوار بدوشد و دور بریزد.

نکته مهم

پس از اتمام دوران شیردهی، نیازهای تغذیه ای مادر به وضعیت عادی باز می گردد. در صورت تغذیه نادرست و ناکافی در دوران شیردهی، مادر بیش از شیرخوار متضرر می شود و با عوارضی همچون پوکی استخوان، مشکلات دندانی، کم خونی و ….. مواجه خواهد شد.

کلمات کلیدی:

رژیم غذایی شیردهی ، رژیم شیردهی ، تغذیه مناسب شیردهی

لاغری در شیردهی ،  کاهش وزن در شیردهی ، لاغری بعد از زایمان

کاهش وزن بعد از زایمان ، رژیم لاغری در دوران شیردهی