اسطوخدوس گلهای کوچک خوشهای آبی یا قرمز سیر تا بنفش دارد و ارتفاعش در حدود ۳۰ تا ۶۰ سانتیمتر است. لاوندا (نام انگلیسی اسطوخدوس ) گیاهی است از خانواده نعناسانان که برگها و قسمت سبز گیاه دارای اسانس روغنی فرار است (۱).
ترکیبات شیمیایی اسانس اسطوخدوس ، مرکب از نوعی ستن (با بوی کامفر و نعناع)، سینئول، الکل و لینالول است. مطابق تحقیقی که در سال ۲۰۱۴ انجام شد، اسانس اسطوخدوس دارای اثر مهار کننده بر روی باکتریهای بیماری زای می باشد (۲).
موارد استفاده از اسطوخدوس
رایحه درمانی (آروماتراپی)
رایحه اسطوخدوس منجر به احساس سلامتی و آرامش در فرد شده، علاوه بر این در کاهش استرس، اضطراب و دردهای خفیف نیز نقش دارد. همچنین موجب تسکین درد کرامپ های ناشی از قاعدگی می شود (۳).
کاهش علائم سرطان و افسردگی
انجمن ملی سرطان آمریکا اعلام کرده است که رایحه درمانی با اسطوخدوس میتواند برخی علائم مربوط به شیمی درمانی را تقلیل دهد. همچنین اسطوخدوس در درمان افسردگی نقش کمکی را ایفا میکند (۴). البته برای اثبات نقش اسطوخدوس در درمان افسردگی و تسکین درهای شیمی درمانی نیاز به تحقیقات بیشتری وجود دارد (۵).
درمان بی خوابی و استرس
از دیر باز اسطوخدوس برای افرادی که از بی خوابی یا بد خوابی رنج می بردهاند تجویز میشده است. استعمال موضعی روغن اسطوخدوس برای برطرف کردن سردردها از دیگر کاربردهای این گیاه است. علاوه بر این در آلمان از مکمل آن برای درمان بیخوابی وکمک به ایجاد حس آرامش استفاده می شود (۵, ۶).
درمان زخم دهانی
استفاده از ۲ قطره روغن اسطوخدوس سه بار در روز در قسمت ضایعه می تواند زخم های دهانی را بهبود ببخشد (۵).
کاهش درد بعد از سزارین
استشمام بوی اسطوخدوس در کنار مسکن ها ی تزریقی می تواند درد بعد از عمل جراحی سزارین را نیز کاهش دهد (۵).
سلامت پوست و مو
استفاده موضعی از روغن اسطوخدوس در درمان طاسی منطقه ای (ریزش مو یک ناحیه دایرهای شکل در قسمت سر یا صورت) کاربرد دارد (۷). علاوه بر اینها اسطوخدوس به صورت موضعی در درمان اختلالات پوستی از قبلی اگزما، آکنه، آفتاب سوختگی و جوش های عمقی مفید است (۶).
فواید دیگر
برای اسطوخدوس نقش های دیگری از قبیل کاهش تهوع ، سردرد ها، برطرف کردن کم اشتهایی و نقش حشره کشی ذکر شده است (۵).
Gavanji S, Larki B, Bakhtari A. The effect of extract of Punica granatum var. pleniflora for treatment of minor recurrent aphthous stomatitis. Integrative Medicine Research. 2014;3(2):83-90.
Han SH, Hur MH, Buckle J, Choi J, Lee MS. Effect of aromatherapy on symptoms of dysmenorrhea in college students: A randomized placebo-controlled clinical trial. Journal of alternative and complementary medicine (New York, NY). 2006;12(6):535-41.
Hay IC, Jamieson M, Ormerod AD. Randomized trial of aromatherapy. Successful treatment for alopecia areata. Archives of dermatology. 1998;134(11):1349-52.